Խոսքի բանավոր փոխանցման ձևը վաղուց եղել է մարդկային հասարակությունների անբաժանելի մասը՝ ծառայելով որպես մշակութային ժառանգության պահպանման, գիտելիքի փոխանցման և հավաքական ինքնությունների ձևավորման միջոց: «Սասնա ծռեր» էպոսը` հայկական ազգային նվիրական էպոսը, վկայում է բանավոր խոսակցության մնայուն ուժի մասին կրթական և մշակութային ավանդույթների պահպանման և շարունակական պահելու գործում:
Մշակութային ժառանգությունը ներառում է հավատալիքները, ավանդույթները, սովորույթները և արտեֆակտները, որոնք փոխանցվել են սերունդների ընթացքում հասարակության մեջ: Թեև գրառումները կարևոր դեր են խաղում պատմության փաստագրման գործում, բանավոր ավանդույթն առաջարկում է մշակութային պահպանման ուրիշ և յուրահատուկ ձև: Բանավոր պատմությունների միջոցով համայնքները կարող են փոխանցել գիտելիքներ, արժեքներ և փորձառություններ սերունդների միջև՝ խթանելով շարունակականության և անցյալի հետ կապի զգացումը: Բանավոր փոխանցման ընթացքում երբեք պատմությունը նույնը չի մնացել, մարդիկ միշտ ձևափոխել են այն։ Այն ժամանակակից է մնացել միայն այն պատճառով, որ մարդիկ լսելով պատմությունը հաջորդին պատմել են փոխված, ժամանակից և իրենց մշակությով ոքեշնչված տարբերակը։
«Սասնա ծռեր» էպոսը կենտրոնական տեղ է գրավում հայկական մշակութային ժառանգության մեջ՝ մարմնավորելով տոկունության, հերոսության և ազգային ինքնության ոգին: Դարեր շարունակ բանավոր փոխանցված էպոսը ցույց է տալիս հայոց ազգի երկար պահպանված խնդիրները և ցանկությունները։ Պատմական իրադարձությունների և բանահյուսության մեջ արմատացած էպոսը հայ ժողովրդի համար ոգեշնչման և հպարտության աղբյուր է հանդիսանում՝ արտացոլելով նրա հավաքական պայքարն ու հաղթանակները։
Բանավոր զրույցը կենսական դեր ունի Սասնա Ծռեր էպոսի փոխանցման և պահպանման գործում։ Բանավոր զրույցի միջոցով պատմվածքը զարգանում է, հարմարվում և ռեզոնանսվում յուրաքանչյուր վերապատմության հետ՝ արտացոլելով համայնքի մշակութային ենթատեքստն ու արժեքները:
«Սասնա ծռեր» էպոսը ծառայում է որպես դաստիարակչական գործիք՝ ունկնդիրներին փոխանցելով բարոյական դասեր, պատմական գիտելիքներ և մշակութային արժեքներ։ Էպոսի բանավոր վերապատմման միջոցով անհատները սովորում են քաջության, հավատարմության, զոհաբերության, հայրենիքը պաշտպանելու կարևորության մասին: Ավելին, էպոսը զարգացնում է մշակութային ինքնության և համերաշխության զգացումը՝ միավորելով հայերին սերունդների և աշխարհագրական սահմանների միջև:
Սասնա Ծռեր էպոսը ցույց է տալիս բանավոր ավանդույթի մնայուն ուժը կրթական և մշակութային ժառանգության պահպանման գործում: Երբ մենք նշում ենք բանավոր պատմվածքի հարստությունը, մենք գիտակցում ենք դրա անփոխարինելի դերը անցյալի մեր ըմբռնումը ձևավորելու, ապագա սերունդներին ոգեշնչելու և մարդկային մշակույթի պահպանելու գործում:
«Մխիթար Սեբաստացի» կրթահամալիր Ավագ դպրոց 11-րդ դասարան
Քեթրին Աղաջանյան 